Tham vấn - trị liệu tâm lý là gì?

Tham vấn/ trị liệu tâm lý là một quá trình hợp tác giữa các nhà trị liệu và thân chủ để cải thiện sức khỏe tâm thần nhằm hướng đến nâng cao chất lượng cuộc sống. Việc tham vấn tâm lý/ trị liệu tâm lý diễn ra nhằm mục đích giúp các cá nhân hiểu rõ hơn về suy nghĩ, cảm xúc và hành vi của bản thân; phát triển kỹ năng đối phó và giải quyết xung đột, đạt được sự phát triển cá nhân.

Tiến trình tham vấn/ trị liệu tâm lý là một quá trình bước từng bước, được xây dựng trên nền tảng mối tương quan trị liệu trong sự chân thật, tôn trọng và chấp nhận thân chủ - nhà trị liệu. Trong suốt tiến trình, vấn đề bảo mật là vấn đề cốt lõi được đặt lên hàng đầu cùng với những nguyên tắc đạo đức hành nghề, sự chuyên nghiệp trong tác phong hành nghề và tính chuyên môn.

Ai có thể tham gia Tham vấn - trị liệu tâm lý?

Tham vấn/ trị liệu tâm lý là một phương pháp trị liệu không dùng thuốc, dành cho những cá nhân ở mọi lứa tuổi, hoàn cảnh, tầng lớp xã hội và đang tìm kiếm sự hỗ trợ nâng cao sức khỏe tâm thần và tìm kiếm hạnh phúc cho bản thân. Theo APA (Hiệp hội Tâm lý Hoa Kỳ), bạn nên cân nhắc thời điểm đến gặp nhà tâm lý trị liệu khi trải qua điều gì gây đau khổ và cản trở một phần cuộc sống. Đặc biệt, cần đi khám tâm lý khi:

• Suy nghĩ hoặc ứng phó với vấn đề chiếm tâm trí bạn ít nhất 1 giờ mỗi ngày
• Vấn đề khiến bạn bối rối hoặc khiến bạn muốn tránh mặt người khác
• Vấn đề đã khiến chất lượng cuộc sống của bạn giảm sút
• Vấn đề đã ảnh hưởng tiêu cực đến việc học, công việc hoặc các mối quan hệ của bạn
• Bạn khó thích ứng với những thay đổi trong cuộc sống

Tham vấn - trị liệu tâm lý có thật sự hiệu quả?

Tâm lý trị liệu có hiệu quả trong việc điều trị các vấn đề sức khỏe tâm thần khác nhau bao gồm trầm cảm, lo lắng, tổn thương, rối loạn ăn uống và lạm dụng chất gây nghiện... Hiệu quả của việc trị liệu tâm lý phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như: liệu pháp trị liệu, chất lượng của mối quan hệ trị liệu, động lực và sự tham gia đều đặn của thân chủ… 

Tham vấn trị liệu là một tiến trình giữa nhà tham vấn và thân chủ, vì vậy sự hợp tác tích cực giữa nhà tham vấn và thân chủ là rất quan trọng để góp phần tạo nên sự thành công của tiến trình. Trong đó nhà tham vấn lắng nghe tích cực, thấu hiểu và tạo môi trường an toàn để thân chủ nói ra được những “khúc mắc” trong lòng. Bằng cách tập trung vào những trải nghiệm, cảm xúc, suy nghĩ, hành vi của thân chủ; nhà tham vấn giúp thân chủ có thể nhìn nhận vấn đề của mình như nó vốn có. Đồng thời khơi gợi những tiềm năng, mặt mạnh của thân chủ để giúp họ tin vào bản thân và khả năng của mình. 

Như vậy, quá trình tham vấn nhằm giúp thân chủ tự chịu trách nhiệm với cuộc đời của mình, tự tìm cách giải quyết các vấn đề của mình; nhà tham vấn chỉ là người đồng hành cùng thân chủ trong tiến trình ấy, chứ không đưa ra lời khuyên hay quyết định hộ thân chủ.

Bạn cần chuẩn bị gì cho buổi trị liệu tâm lý đầu tiên?

Với vai trò là một thân chủ trước khi đến với buổi trị liệu tâm lý đầu tiên, bạn cần: 

• Xác định rõ mục tiêu và ý định của mình khi tìm đến chuyên viên nhằm mục đích gì. 
• Tìm kiếm một nhà trị liệu “có tâm" và chuyên về liệu pháp mà bạn mong muốn. 
• Thu thập và chuẩn bị đầy đủ các thông tin cần thiết (lịch sử sức khoẻ tinh thần, loại thuốc đang sử dụng hay những dấu hiệu sức khỏe tinh thần đang gặp phải…)
• Tìm kiếm một không gian thoải mái, đủ riêng tư, yên tĩnh.
• Xem xét rõ ràng đến chi phí và phương thức thanh toán. 
• Đảm bảo rằng bạn có đủ kiên nhẫn và duy trì đủ thời gian để việc trị liệu có thể đạt được hiệu quả tốt nhất. 

Có bao nhiêu liệu pháp tiếp cận trong tham vấn - trị liệu tâm lý 

Sau đây là 5 liệu pháp tiếp cận phổ biến thường thấy: 

• Liệu pháp Hành vi nhận thức (Cognitive Behavioral Therapy - CBT) 
• Liệu pháp Tâm động học (Psychodynamic Therapy) 
• Liệu pháp Chấp nhận và Cam kết (Acceptance And Commitment Therapy - ACT) 
• Liệu pháp Hành vi biện chứng (Dialectical Behavior Therapy - ABT) 
• Liệu pháp Thân chủ trọng tâm (Client-centered Therapy)  

Lợi ích của việc trị liệu tâm lý?

Tâm lý trị liệu là một phương pháp điều trị giúp cải thiện sức khỏe tâm thần bằng cách giảm bớt các triệu chứng tâm thần khác nhau. Khi sức khoẻ tinh thần ổn định thì sức khoẻ thể chất cũng được cải thiện đáng kể (ví dụ như các cơn đau mãn tính), giấc ngủ cũng được cải thiện hơn. Bên cạnh đó, tâm lý trị liệu còn cung cấp các kỹ năng đối phó, cải thiện kỹ năng giải quyết vấn đề, nâng cao nhận thức bản thân và củng cố các mối quan hệ. 

Một buổi trị liệu thường kéo dài bao lâu?

Các buổi trị liệu thường kéo dài từ 45 - 60 phút. Thời gian của buổi trị liệu còn phụ thuộc vào nhu cầu của thân chủ, cách tiếp cận của nhà trị liệu và các dịch vụ hỗ trợ liên quan. Tuy nhiên, buổi trị liệu đầu tiên có thể mất nhiều thời gian hơn.  Thông thường, khi đến gần cuối buổi, chuyên viên và thân chủ sẽ tổng kết lại những gì đã làm được trong phiên và đưa ra khuyến nghị cho các buổi tiếp theo.

Thân chủ cần tham gia bao nhiêu buổi ?

Số buổi trị liệu mà thân chủ  cần phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm: tính chất và mức độ nghiêm trọng của sức khỏe tâm thần, mục tiêu điều trị, phương pháp trị liệu,  phản ứng của thân chủ trong quá trình trị liệu, sở thích và nguồn lực cá nhân. Số buổi trị liệu được cá nhân hoá và có thể điều chỉnh linh hoạt dựa trên tiền trình, nhu cầu và hoàn cảnh của thân chủ. 

Độ tuổi có thể tham vấn tâm lý?

Tham vấn - trị liệu tâm lý có thể được thực hiện ở mọi lứa tuổi, tùy thuộc vào từng độ tuổi, vấn đề, nguồn lực có thể áp dụng liệu pháp và lựa chọn chuyên gia sức khỏe tâm thần can thiệp phù hợp. Đối với trẻ em dưới 18 tuổi cần sự đồng ý và bảo hộ của cha mẹ (hoặc người giám hộ). 

Khi trẻ dưới 18 tuổi tham vấn tâm lý cần lưu ý điều gì?

Trước khi bước vào phòng trị liệu, trẻ em dưới 18 tuổi cần có sự đồng ý của cha mẹ hoặc người giám hộ. Song song đó, các bậc phụ huynh nên trao đổi cởi mở, giải thích rõ lợi ích và quy trình thực hiện. Phụ huynh nên tôn trọng quyền tự chủ và quyền tự quyết của trẻ về các vấn đề sức khỏe tinh thần của mình, không can thiệp hoặc cưỡng ép trẻ quyết định theo những gì cha mẹ mong muốn.

Có những vấn đề tinh thần nào mà liệu pháp tâm lý không can thiệp được?

Tâm lý trị liệu là một phương pháp điều trị có giá trị cho các tình trạng sức khỏe tâm thần khác nhau. Tuy nhiên có một số trường hợp rối loạn tâm thần ở dạng bệnh lý hoặc ở mức độ nghiêm trọng cần phải kết hợp với một số phương pháp khác như thuốc, lối sống hoặc các phương pháp điều trị y tế khác.

Một nhà trị liệu có trình độ cần phải có trình độ đào tạo như thế nào?

Một nhà trị liệu có trình độ phải có trình độ học vấn sau đại học trong lĩnh vực liên quan đến sức khỏe tâm thần và có được giấy phép hoặc chứng nhận để thực hành trị liệu một cách độc lập. 

Các cấp độ đào tạo phổ biến bao gồm: Thạc sĩ về tâm lý học (hoặc các ngành liên quan như, tư vấn, công tác xã hội…) Các nhà trị liệu được yêu cầu phải có giấy phép hoặc chứng nhận, bao gồm: giờ lâm sàng được giám sát, vượt qua kỳ thi cấp phép và đáp ứng các tiêu chí khác.

Hiệp hội Tham vấn Hoa Kỳ chỉ ra những khía cạnh phản ánh năng lực của nhà tham vấn, đó là:

• Hành nghề trong khả năng và trong lĩnh vực chuyên môn của mình
• Chỉ được làm việc ở vị trí tương ứng với khả năng
• Biết cách kiểm tra hiệu quả công việc và tham khảo ý kiến của giám sát
• Tham gia vào các khóa đào tạo nâng cao năng lực và biết giới hạn của mình khi sức khỏe thể chất và tâm lý mệt mỏi

Ngoài ra, nhà tham vấn cần phải có tên trong danh sách các thành viên của một Hiệp hội tham vấn chuyên nghiệp; có chứng nhận về bằng cấp chuyên môn và được cấp giấy chứng nhận về tư cách hành nghề.

Các nhà tham vấn tâm lý làm việc tại văn phòng Tâm lý 3C đều là những chuyên viên được được cấp chứng nhận chuyên môn bởi trường đại học uy tín, đồng thời họ cũng có nhiều năm kinh nghiệm trong việc trị liệu.Tâm lý 3C là văn phòng chuyên cung cấp các dịch vụ liên quan đến sức khỏe tâm thần, luôn hỗ trợ đồng hành cùng thân chủ trong suốt quá trình tham vấn - trị liệu. Hãy liên hệ ngay với 3C qua hotline: 0333 024 100 hoặc để lại thông tin để được hỗ trợ nhanh chóng.