Trị liệu nghệ thuật 

Thể hiện thế giới nội tâm chính là điểm khác nhau giữa trị liệu nghệ thuật và nghệ thuật đơn thuần. Thông qua từng chi tiết hình ảnh, màu sắc… suy nghĩ và cảm xúc của thân chủ sẽ được bộc lộ rõ nét, từ đó việc điều trị tâm lý cũng trở nên nhẹ nhàng và thoải mái hơn. 

Trị liệu nghệ thuật là gì?

Trị liệu nghệ thuật (Art Therapy) là phương pháp sử dụng các hình thức nghệ thuật để điều trị các vấn đề về tâm lý và nâng cao sức khỏe tinh thần. Theo hiệp hội trị liệu nghệ thuật Canada định nghĩa (1): “Trị liệu nghệ thuật kết hợp quá trình sáng tạo và trị liệu tâm lý, tạo điều kiện cho việc tự khám phá và thấu hiểu. Việc sử dụng hình ảnh, màu sắc và các loại hình dạng có thể diễn đạt rõ ràng những suy nghĩ và cảm xúc khó nói một cách rõ ràng.” 

Trị liệu nghệ thuật có thể áp dụng ở mọi đối tượng

Nhiều nghiên cứu cho thấy việc thể hiện sự sáng tạo qua hình thức trị liệu nghệ thuật có thể thúc đẩy quá trình chữa lành tâm hồn và sức khỏe tinh thần, điển hình là các bệnh nhân tâm thần thể hiện bản thân bằng những bức vẽ hoặc các tác phẩm khác bằng nhiều thể loại khác nhau. Điều này đã trở thành một phần quan trọng trong việc đánh giá và điều trị tâm lý. 

Mục tiêu của loại hình điều trị này còn giúp mọi người khám phá ra tiềm năng và thể hiện bản thân một cách chân thật nhất. Từ đó, thân chủ sẽ có cái nhìn sâu hơn, khám phá cảm xúc và phát triển nhiều kỹ năng quan trọng như khả năng tự nhận thức, đối phó với căng thẳng và rèn luyện các kỹ năng xã hội. 

Hơn thế nữa, thông qua quá trình thực hành và tương tác, thân chủ có thể tự do thể hiện những suy nghĩ, cảm xúc, nỗi đau, vấn đề mà thân chủ đã/đang trải qua. Những cảm xúc dồn nén hoặc “không nói nên lời" sẽ được bộc lộ cách rõ nét hơn khi được phác hoạ trên một tác phẩm. 

Các hình thức của trị liệu nghệ thuật

Không chỉ đơn giản là việc vẽ tranh hay tô màu, trị liệu nghệ thuật đa dạng hình thức hơn. Tùy vào sở thích, mỗi cá nhân có thể lựa chọn hình thức mà mình muốn để thực hiện. Một số hình thức trị liệu nghệ thuật phổ biến ở Việt Nam mà bạn có thể lựa chọn, như là:

• Vẽ, tô
• Ghép tranh
• Nặn đất sét
• Vẽ hoặc viết nguệch ngoạc
• Điêu khắc
• Nhiếp ảnh

Ngoài ra, các hình thức khác có thể bao gồm: liệu pháo khiêu vũ, liệu pháp kịch, liệu pháp biểu đạt, âm nhạc trị liệu, viết trị liệu…

Lợi ích của trị liệu nghệ thuật

Lợi ích của trị liệu nghệ thuật không gói gọn trong vấn đề điều trị các vấn đề về tinh thần. Theo một số nghiên cứu cho thấy, trị liệu nghệ thuật còn có tác dụng giảm căng thẳng và gia tăng sự tích cực, giúp thân chủ cảm thấy thoải mái và nhẹ nhàng hơn. 

Ngoài việc giúp "chữa lành" bản thân, trị liệu nghệ thuật còn giúp bạn khai phá tiềm năng ẩn sâu bên trong mình.

Đặc biệt, đối với những trường hợp gặp khó khăn trong việc bộc lộ hoặc thể hiện những vấn đề tâm lý của bản thân như tổn thương tinh thần, bạo lực thể xác, lạm dụng gia đình… thì phương pháp trị liệu nghệ thuật được đánh giá cao và được sử dụng nhiều hơn những phương pháp khác. 

Đối tượng có thể nhận trị liệu nghệ thuật

Trị liệu nghệ thuật là phương pháp tiếp cận phổ biến và dễ dàng thực hiện cho nhiều đối tượng. Đây là hình thức trị liệu không cần bạn phải có tài năng hoặc thiên phú về nghệ thuật. Thực tế, có nhiều người nghi ngờ về tác dụng của phương pháp này, do họ nghĩ rằng họ không có khả năng sáng tạo nghệ thuật. Nguyên nhân là do sự khác biệt giữa sáng tạo nghệ thuật và trị liệu nghệ thuật. 

Sáng tạo nghệ thuật sẽ tập trung vào nhận thức, trí tưởng tượng… Trị liệu nghệ thuật thiên về bộc lộ những gì ẩn giấu bên trong con người, những ký ức và cảm xúc bị dồn nén, không được thể hiện ra bên ngoài. 

Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu nào cho thấy trị liệu nghệ thuật có tác dụng với những bệnh nhân tâm thần phân liệt hoặc đa nhân cách. Một số người không có lòng tin hoặc hơi có tính cách “chống đối” với hình thức này cũng sẽ không mang lại hiệu quả khi điều trị. Một số nghiên cứu cho rằng trị liệu nghệ thuật sẽ góp phần nâng cao sức khỏe tâm thần cho thân chủ. 

Trị liệu nghệ thuật là một trong những liệu pháp tâm lý độc đáo và mang lại nhiều lợi ích trong việc “chữa lành" mà cần dùng đến ít lời nói. Với nhiều lợi ích thiết thực, đây là lựa chọn phù hợp cho mọi lứa tuổi và có thể được áp dụng để giải quyết nhiều vấn đề khác nhau. Dù bạn đang gặp căng thẳng, lo âu, trầm cảm, hay đơn giản muốn phát triển khả năng sáng tạo và kết nối với bản thân, trị liệu nghệ thuật đều có thể hỗ trợ bạn trên hành trình hướng đến một cuộc sống tốt đẹp hơn.

Văn phòng Tâm lý 3C luôn cùng bạn đồng hành, khám phá những câu chuyện riêng, những khía cạnh khác đằng sau những tác phẩm mà bạn thể hiện. Với sự đồng hành của chuyên viên tâm lý chuyên nghiệp, chúng tôi sẽ đồng hành cùng bạn trên hành trình khám phá và chữa lành. Do đó, đừng ngần ngại liên hệ ngay với 3C qua số hotline: 0333 024 100 để được hỗ trợ.